منسوجات نبافته گونه‌ای از انواع پارچه هستند که از تار و پود تشکیل نشده و از توده الیاف که به روش های مختلفی با هم درگیر شده و در هم فرو رفته اند تولید می شوند.

بارزترین مثال برای این منسوجات موکت و پارچه های نمدی هستند .

بطور خلاصه منسوجات به دونوع هستند:

منسوجات بافته شده :

شامل در هم بافتن مجموعه ای از نخ های بلند تر (پود) با مجموعه ای از نخ های مقطعی (تار) می شود. این کار توسط دستگاهی تحت عنوان دستگاه بافندگی که انواع مختلفی دارد صورت می پذیرد.

منسوجات نبافته :

منسوجات نبافته (NON-WOVEN) منسوجاتی هستند که مستقیماً از الیاف جدا از هم به وجود می آیند. به این صورت که الیاف به صورت‌های مختلف در کنار هم قرار گرفته و با وسایل مختلف از جمله سوزن زنی (NEEDLING MACHINE)، حرارتی (TERMOBONDING ) و یا با استفاده از چسب یا بایندر (CHEMICAL BONDING) به یکدیگر اتصال یافته و تولید یک سطح کامل به صورت پارچه می نمایند.

بعلاوه ، برخی از پارچه های نبافته پس از استفاده ، قابل بازیافت هستند. به دلیل بافت اکولوژیکی این منسوجات، از برخی از آنها  برای کاربردهای خاص ، به ویژه در زمینه ها و صنایعی که در آنها محصولات یکبار مصرف پرکاربرد هستند، از جمله بیمارستان ها، مدارس ، خانه های سالمندان و اماکن اقامتی لوکس، استفاده می شود.

این محصولات، پارچه های مهندسی شده ای هستند که ممکن است یکبار مصرف باشند ، عمر محدودی داشته باشند یا بسیار با دوام باشند. این پارچه های بی بافت علاوه بر دوام کیفی، از لحاظ قیمتی نیز مقرون به صرفه هستند.

انواع منسوجات نبافته:

MELT-BLOWn

این نوع منسوجات نبافته متشکل از فیلامنتهای منقطع در طولهای مختلف و ظرافت ۵-١ میکرون می باشد که با استفاده از تکنولوژی ملت بلون تولید می گردد . از بارزترین خصوصیات این نوع پارچه ها ظرافت الیاف و قدرت نفوذ ناپذیری بسیار بالا در برابر مایعات می باشد .

در ماسک‌های استاندارد از لایه ملت بون (Melt blown) استفاده می‌شود. به همین دلیل ماسک سه بعدی مایعات را از خود عبور نمی‌دهد. پس در برابر سایر میکروب‌ها و ذرات نانومتری و ریز در هوا نیز همانند یک سد عمل می‌کند. اما همین لایه‌ی نازک قادر است هوا را به راحتی از خود عبور دهد.

لایه‌ی ملت بلون در ماسک به عنوان کاغذ فیلتر هم شناخته می‌شود. البته منظور از کاغذی بودن، یک لایه‌ی خشک و غیر منعطف نیست، بلکه این لایه نرم و انعطاف‌پذیر می باشد. ملت بلون نوعی پارچه بافته نشده با الیاف‌های فوق‌العاده ریز است. این محصول کرکی و نرم، می‌تواند روغن و میکروب‌ها را در خود جذب کند در عین حال با فیلتر کردن هوا، می‌تواند اکسیژن مورد نیاز را به سمت مجاری تنفسی عبور دهد.

برای تولید ماسک‌های استاندارد برای کادر پزشکی و سایر کارکنان در محیط‌های آلوده (پتروشیمی، صنایع سیمان، فولاد، آزمایشگاه‌ها) از این لایه استفاده می‌شود. در واقع از دیگر ویژگی‌های لایه ملت بلون ماسک، مقاومت آن در برابر مواد شیمیایی است، به طوری که این لایه علاوه بر فیلتر کردن میکروب‌ها، مانع از ورود آلاینده‌های شیمیایی به داخل مجاری تنفسی می‌شود.

Spunlaid nonwovens

Spunlaid که به آن spunbond نیز گفته می شود ، یکی از پرکاربردترین محصولات منسوجات نبافته می باشد.

در فرآیند تولید پارچه‌ی اسپان باند، مواد اولیه در دستگاه اکسترودر وارد می‌شوند. پس از ذوب، پلی‌پروپلین وارد مجموعه‌ای از سوزن‌های سرنگ ‌مانند می‌شود که با فشار وارده از طرف اکسترودر باعث خروج مواد مذاب به صورت الیاف بسیار باریک به شکل رشته‌های فیلامنت‌ می‌شود، فیلامنت‌ها بعد از خنک شدن به شکل آیرودینامیک روی نقاله‌های خط تولید، کش داده شده و لایه‌های اسپان تولید می‌شود.

مصارف پارچه‌ی اسپان باند آنقدر زیاد است که همه با آن سر و کار دارند. این پارچه در تولید چای کیسه‌ای تا صنایع نظامی به کار می‌رود. اکثر افراد در طول روز با این جنس پارچه سر و کار دارند، اما یا اسم آن را نمی‌دانند یا با آن آشنایی ندارند.

معمولا اسپان‌هاى چهار لایه را ssss یا sms می‌نامند. این نوع اسپان باند از نفوذ باکتری و انواع میکروب‌ها جلوگیرى می‌کند و در تولید ماسک، گان جراحی و دیگر موارد بهداشتی به کار می‌رود.

از دلایل محبوبیت روز افزون پارچه های بی بافت به موارد زیر می توان اشاره نمود:

• تولید با حجم و سرعت بالا
• قیمت بسیار نازل
• بازیافت آسان
• طیف وسیع محصولات قابل تولید

نمونه ای از کاربرد منسوجات بی بافت:

مهم‌ترین کاربرد این صنعت در بهداشت و درمان است که لباسهای بیمارستانی، پدها، ست‌های جراحی، زیر اندازها ، چسب زخم‌ها، ماسک ها ، باند و گاز وکاورهای لباس، کاورهای توالت فرنگی، را شامل می گردد.

از دیگر کاریردهای این نوع منسوجات به موارد زیر می توان اشاره نمود:

ساکهای فانتزی ، فیلتر ها، پاک کننده های پارچه ای، روکشهای صنعتی و انواع محصولات آرایشی و بهداشتی مانند دستمالهای مرطوب ، موکت‌ها، کاغذ، دستمال کاغذی، انواع دیوارپوشها و عایق‌ها نظیر ایزوگام، پارچه‌های اسپان باند، پدهای بهداشتی، قسمت جاذب پوشک بچه.

 فرایند تولید منسوجات بی بافت

مراحل تولید منسوجات بی بافت در سه مرحله اصلی انجام می گیرد:

در مرحله اول لایه ای از رشته‌های الیاف یا فیلامنت از مواد اولیه ای نظیر پلی استر و پلی پروپیلن تشکیل می‌شود، سپس فیلامنتها با استفاده از روش‌های خاص به یکدیگر متصل میگردند. در نهایت شبکه ای منظم به صورت تار عنکبوت از فیلامنتهای متصل ایجاد شده که تشکیل یک لایه منسوج نبافته را می دهند.

خط تولید منسوج نبافته

از آنجایی که در این صنعت تشکیل منسوج یا پارچه، بدون استفاده از نخ‌های ریسیده شده صورت می گیرد و تابع سیستم‌های بافت متداول روی ماشین‌های بافندگی (بصورت تار و پود) نیست، بنا به روش‌های شکل‌گیری لایه و اتصال دهی الیاف بهم به گروه‌های زیر تقسیم می‌شود:

فرآیند شکل‌گیری لایی:

1) تر ریزی

2) خشک ریزی

3) هوا ریزی

فرآیند اتصال دهی:

1) روش مکانیکی (سوزن زنی)

2) روش حرارتی (ترمو باندیگ)

3) روش شیمیایی (بوسیله مواد اتصال دهنده)

4) روش هیدروداینامیکی (درگیر سازی به وسیله اکسیژن آب) که آن را اسپان لس می نامند.

منسوجات نبافته اسپان لس به لحاظ شکل‌گیری لایه اولیه از گروه سیستم خشک ریزی می‌باشد که توسط دستگاههای کاردینگ صورت می گیرد که تا سال 2005 حدود 90 % کل منسوجات بی بافت در دنیا به این روش تولید می‌شدند و به لحاظ اتصال دهی و در هم رفتن الیاف به روش مکانیکی صورت می گیرد. روش مکانیکی بطور عمده به 2 دسته تقسیم می‌شوند(در اتصال مکانیکی روش‌های دیگری هم هست چون کاربرد عمده ای ندارد بدان اشاره نمی شود.)

روش سوزنی (needle punching)

در روش سوزنی با استفاده از سوزنهای خاص و ماشین مخصوص، الیاف در هم می روند و تشکیل یک لایی متراکم نمدی شکل را می دهند که در این روش تولید منسوج بی بافت با گرماژ پایین محدودیت دارد.

روش آب گره (Hydro entanglement)

در روش  Hydro-entanglement، الیاف با استفاده از آب با فشار بالا در حدود 100-200 Bar پس از عبور از نازل مخصوص بصورت میله‌های سوزنی در آمده و پس از در هم رفتگی تشکیل یک لایه نمدی شکل نازک را می دهند، این نوع منسوج نبافته با نام تجاری اسپان لس معروف است.

امتیازات اسپان لس (SPUNLACE):

• توانایی جذب رطوبت بالا
•  نرمی و انعطاف
•  عدم استفاده از مواد خارجی یا شیمیایی
•  مقاومت کششی بالا در دو جهت طولی و عرضی
•  طیف وسیع تولیدات

در مجموع، صنعت منسوجات بی بافت روز به روز در حال توسعه و گسترش است، خوشبختانه در ایران نیز این صنعت رشد چشمگیری داشته‌است، به گونه ای که در سال‌های اخیر شاهد رشد خط تولید اسپان باند و سایر منسوجات بی بافت در جای جای کشورمان بوده ایم.

شرکت رادین پوشش گلستان نیز، به عنوان یکی از پیشگامان تولید منسوجات نبافته در کشور و با قریب به یک دهه سابقه درخشان در زمینه تولید محصولات بهداشتی و پارچه های بی بافت، سعی در جهت بهبود کیفیت و پیشرفت صنعت کشور را دارد.